Δύσκολα δικαστικός θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη, του εφέτη που χειρίζεται τον βαρύ φάκελο για το έγκλημα στα Τέμπη, χωρίς ακόμη να φαίνεται άκρη στο τούνελ της ανάκρισης και η έναρξη της δίκης να μοιάζει προς το παρόν ζητούμενο, δίχως σαφή χρονική πρόβλεψη.
Το έγκλημα, το πρωτοφανές σιδηροδρομικό δυστύχημα, το οποίο έχει – και δικαίως – ταυτιστεί με παθογένειες στην άσκηση της πολιτικής και στην ευθύνη αρμοδίων για παροχή ασφάλειας στους πολίτες στον νευραλγικό τομέα των συγκοινωνιών, στροβιλίζεται ακόμη σε δίνη αναπάντητων ερωτημάτων, ατελείωτων ερευνών και δικαιολογημένων ή μη αμφισβητήσεων.
Η ανάκριση, η οποία έτρεξε αρχικά πολύ γρήγορα, ακόμη κινείται μέσα σε ένα χάος στοιχείων και δεδομένων, ενώ πλέον βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο. Τέσσερις παράγοντες σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος» θα καθορίσουν το αμέσως επόμενο διάστημα την πορεία των ερευνών, είτε δίνοντας απαντήσεις σε σοβαρότατα ερωτήματα είτε οδηγώντας και σε απόδοση ευθυνών και σε άλλα πρόσωπα και από το υπουργείο Μεταφορών.
Ηδη η ανακριτική διαδικασία έχει αποδώσει κατηγορίες κακουργηματικής φύσεως, όχι μόνο για την εγκληματική συμπεριφορά του σταθμάρχη που φέρει τη βασική – αλλά όχι τη μόνη – ευθύνη για το έγκλημα, καθώς και σε συναδέλφους του που εγκατέλειψαν το πόστο τους εκείνο το μοιραίο βράδυ.
Συνολικά 42 άτομα είναι κατηγορούμενοι, προς το παρόν, αντιμέτωποι οι περισσότεροι από αυτούς με κακουργηματικής φύσεως κατηγορίες για σωρεία παραλείψεων για θέματα ασφάλειας των συγκοινωνιών, για παρεμβάσεις στον χώρο του δυστυχήματος, για μη εκτέλεση συμβάσεων και έργων για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και λοιπά.
Ωστόσο δύο ακόμα απολογίες που έχουν προσδιοριστεί αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον για την πορεία της ανάκρισης.
Ειδικότερα, δύο γενικοί διευθυντές του αρμόδιου υπουργείου Μεταφορών που βρέθηκαν σε νευραλγικά πόστα καλούνται σε απολογία. Οι απολογίες θεωρούνται κρίσιμες, καθώς και οι δύο κατηγορούμενοι είχαν άμεση γνώση της ασκούμενης πολιτικής, γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα, και από το τι θα πουν θα εξαρτηθούν πολλά, ακόμη και για ενδεχόμενη αναβάθμιση της έρευνας.
Ολες οι εκτιμήσεις ανακριτικών παραγόντων κατατείνουν στο ότι ο συνολικός αριθμός των κατηγορουμένων θα φθάσει τελικά τους 50, και μπορεί και να τους ξεπεράσει.
Η κρίσιμη πραγματογνωμοσύνη
Εκείνο όμως που θα καθορίσει την πορεία της ανάκρισης είναι μία ακόμα πραγματογνωμοσύνη, η οποία αναμένεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Πρόκειται για πραγματογνωμοσύνη που έχει αναλάβει εγνωσμένου κύρους πανεπιστημιακός, χημικός μηχανικός, ο οποίος καλείται να ξεδιαλύνει το μεγάλο, αναπάντητο ερώτημα, το οποίο σχετίζεται με το αν η εμπορική αμαξοστοιχία που συγκρούστηκε με την επιβατική, προκαλώντας τον τραγικό θάνατο 57 θυμάτων, είχε φορτίο που συνετέλεσε στην έκρηξη και στη μεγάλη φωτιά που ακολούθησαν τη σύγκρουση των τρένων.
Γιατί όμως είναι τόσο σοβαρό το θέμα τι κουβαλούσε, αν κουβαλούσε, η εμπορική αμαξοστοιχία, καθώς η ανάκριση ως σήμερα έχει πάρει στα χέρια της πραγματογνωμοσύνες με αντιφατικές διαπιστώσεις και συγγενείς θυμάτων επιμένουν ότι κάτι ύποπτο έχει συμβεί; Eδώ τα πράγματα είναι περίπλοκα. Τι έχει συμβεί.
Συγγενείς θυμάτων όρισαν πραγματογνώμονες με ένα ερώτημα: Τι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία κι αν το όποιο φορτίο της ήταν εκείνο που προκάλεσε τη μεγάλη έκρηξη και τη μεγάλη φωτιά μόλις τα τρένα συγκρούστηκαν.
Χωρίς πολλές λεπτομέρειες, υπήρξαν δύο βασικές πραγματογνωμοσύνες. Μία του Βασίλη Κοκοτσάκη και μία του Κώστα Λακαφώση,οι οποίες η καθεμία με τον τρόπο της και με τη δική της προσέγγιση κατέληξαν σε συμπέρασμα πως η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε δεν μπορεί να οφείλεται στα έλαια (σιλικόνης και άλλα) που είχαν τα τρένα που συγκρούστηκαν, και σε ό,τι κάτι άλλο μετέφερε το εμπορικό τρένο. Οι πραγματογνωμοσύνες όμως της Πυροσβεστικής και των ειδικών που ορίστηκαν από τη Δικαιοσύνη υπήρξαν αντίθετες.
Ο ανακριτής, αφού είχε διαφορετικές πραγματογνωμοσύνες, όρισε τρίτη πραγματογνωμοσύνη και την ανέθεσε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η πραγματογνωμοσύνη δόθηκε στον ανακριτή, πρόσφατα από τον καθηγητή Πέτρο Τσακιρίδη, ο οποίος εξέτασε τα μέταλλα, δηλαδή το κουφάρι των τρένων, και αποφάνθηκε ότι δεν μπορεί να υπήρξε έκρηξη από κάποιο υλικό που μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία. Η πραγματογνωμοσύνη του όμως αφορούσε τι είδε και τι αξιολόγησε στα μέταλλα.
Αλλο όμως μέταλλα και άλλο χημική ανάλυση των όποιων υπολειμμάτων εντοπίστηκαν στον τρόπο της τραγωδίας.
(Ο οποίος χώρος αλλοιώθηκε, καθώς μεταφέρθηκαν τα μπάζα, δεν τηρήθηκαν τα πρωτόκολλα που επιβάλλονται σε αυτές τις τραγωδίες και έχουν αποδοθεί κατηγορίες ήδη και στον τότε περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό και σε άλλους.)
Και τώρα πάμε στην κρίσιμη – και τελευταία – πραγματογνωμοσύνη που αναμένει ο ανακριτής. Πρόκειται για πραγματογνωμοσύνη πάλι από το Πολυτεχνείο, την οποία έχει αναλάβει καθηγητής που θα απαντήσει στο ερώτημα, από χημικής πλευράς αυτή τη φορά, αν η εμπορική αμαξοστοιχία είχε κάποιο φορτίο που προκάλεσε τη μεγάλη φωτιά μετά τη σύγκρουση.
Οι νεκροί και το ξυλόλιο
Γιατί όμως είναι τόσο σοβαρό να ξεκαθαρίσει η ανάκριση αν έφερε ή όχι κάποιο φορτίο η εμπορική αμαξοστοιχία και να απαντήσει σε συγγενείς θυμάτων που επικεντρώνουν στο συγκεκριμένο θέμα; O λόγος, δυστυχώς, είναι πραγματικά ουσιαστικός, αν επιβεβαιωθούν οι υποψίες για ύποπτο φορτίο στο εμπορικό τρένο. Αν επιβεβαιωθούν, καθώς προς το παρόν από πολλά στοιχεία της ανάκρισης, και όχι μόνο από την πραγματογνωμοσύνη του κ. Τσακιρίδη, αλλά και από κάμερες (από Λιτόχωρο και λοιπά), δεν ξεκαθαρίζεται πλήρως το θέμα και τα ερωτήματα παραμένουν.
Η ουσία του θέματος βρίσκεται στο ότι από πραγματογνώμονες, που ορίστηκαν από συγγενείς θυμάτων διατυπώνεται πως κάποιοι από τους άτυχους επιβάτες που βρήκαν τραγικό θάνατο δεν πέθαναν ακαριαία, όπως οι περισσότεροι, από τη σύγκρουση των τρένων, αλλά επέζησαν και έχασαν τη ζωή τους από την έκρηξη και τη μεγάλη φωτιά.
Ο αριθμός τους προσδιορίζεται στις πραγματογνωσύνες σε 10 ή περισσότερους ή και λιγότερους, αλλά και ένας να είναι, δεν χρειάζεται να εξηγηθεί γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσει πριν από τη δίκη αυτό το θέμα…
Γι’ αυτό και η πραγματογνωμοσύνη που αναμένεται θεωρείται κρίσιμης σημασίας, αφού έχουν υπάρξει υποψίες και ενδείξεις για ξυλόλιο ή για άλλο υλικό, ως ύποπτο φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Ο συνήγορος πολλών θυμάτων Λουκάς Αποστολίδης σημειώνει στο «Βήμα» την ανάγκη να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα, υπογραμμίζοντας: «Είναι καθολική η απαίτηση να αποδοθεί γρήγορα δικαιοσύνη. Η αλήθεια, να λάμψει προς κάθε κατεύθυνση τόσο στην απόδοση ευθυνών όσο και στην παραδειγματική τιμωρία. Ουδείς υπεράνω του νόμου».
Τα κενά και οι παραλείψεις
Και πάμε τώρα σε κάτι ακόμα. Πριν από λίγες ημέρες παρενέβη προσωπικά η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη και διέταξε κατεπείγουσα έρευνα. Ποιος ήταν ο λόγος; Ο ανακριτής είχε ζητήσει όλα τα στοιχεία (καταγραφές σε κάμερες, βίντεο και λοιπά) και για την πορεία της εμπορικής αμαξοστοιχίας από την ώρα που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη. Επειτα από πολλά αιτήματα και πολλές επισημάνσεις παραλείψεων από τον ΟΣΕ, τελικά κρίσιμο υλικό στάλθηκε από τον ανακριτή στο Λονδίνο σε ειδικό κέντρο για να αξιολογηθεί. Η απάντηση που ήρθε προ ημερών κατέδειξε ότι κάποια στιγμιότυπα από την ώρα που η εμπορική αμαξοστοιχία ξεκινάει το μοιραίο ταξίδι της δεν είχαν ανακτηθεί. Δεν υπήρχαν. Ετσι παρενέβη εισαγγελέας.
Μέχρι τώρα κατηγορούμενοι είναι, εκτός από τον σταθμάρχη, στελέχη του ΟΣΕ, διευθυντικά και μεσαία, της ΕΡΓΟΣΕ, της Hellenic Train, της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, ο γενικός γραμματέας της Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Παπαγεωργίου, άλλοι που σχετίζονται με τη σύμβαση 717 για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου, σύμβαση που αποτελεί αντικείμενο χωριστής δικογραφίας από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (παράρτημα στη χώρα μας) και που έχει πάει και στη Βουλή με τη διάταξη του Συντάγματος για δύο πρώην υπουργούς, τον Χρήστο Σπίρτζη και τον Κώστα Καραμανλή,στο πλαίσιο του ελέγχου της Βουλής. Οσο για τη δίκη, όλες οι εκτιμήσεις λένε πως ενδέχεται να ξεκινήσει μέσα στο 2025…