Οσα αυτοκίνητα θέλει (ΙΧ, αυτοκινούμενα τροχόσπιτα ή τζιπ) μπορεί να εισάγει ατελώς από χώρα της Ενωσης όποιος μπορεί να δικαιολογήσει προσωρινή διαμονή ή κατοικία στο εξωτερικό. Δεν ισχύουν οι διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας που θέτουν περιορισμούς (χρονικούς και όχι μόνο) για την εισαγωγή ΙΧ ατελώς. Κρίθηκαν μη νόμιμες και αντίθετες με το κοινοτικό δίκαιο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο οποίο απευθύνθηκε η ελληνική δικαιοσύνη με προδικαστικό ερώτημα και δεν εφαρμόστηκαν από το Διοικητικό Εφετείο του Κιλκίς, στο οποίο προσέφυγε πολίτης. Το δικαίωμα της ατελούς εισαγωγής ΙΧ αυτοκινήτων παρέχεται στους πολίτες εκείνους που έχουν διαμονή (παραμονή για μικρό χρονικό διάστημα για σπουδές ή για δουλειές) ή κατοικία στο εξωτερικό.
Οπως επισημαίνεται βέβαια από έγκυρους δικαστικούς κύκλους, πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να ευρίσκεται κάποιος στο εξωτερικό για να θεμελιώσει δικαίωμα ατελούς εισαγωγής ΙΧ ως προσωρινά διαμένων είναι θέμα που πρέπει να επικοινωνεί με τη λογική. Με άλλα λόγια προσωρινά διαμένων δεν μπορεί να θεωρηθεί εκείνος που πηγαίνει για μερικές ημέρες μόνον ούτε εκείνος που επισκέπτεται μία χώρα της Ενωσης για Σαββατοκύριακο.
Αντίθετα, εκείνος που μπορεί να μένει ένα μήνα ή και μικρότερο διάστημα, αλλά συμβαίνει συχνά, για δουλειές μπορεί να τύχει του προνομίου της ατελούς εισαγωγής. Η τυχόν άρνηση των τελωνειακών αρχών πάντως και η επιβολή προστίμου θα πρέπει, όπως τονίζουν δικαστικοί, να είναι αιτιολογημένη.
Η σημασία αυτών των δικαστικών αποφάσεων (κυρίως εκείνης του Ευρωδικαστηρίου) είναι πολλαπλή, καθώς «ακυρώνονται» στην πράξη οι αντίθετες με τα κοινοτικώς ισχύοντα διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας για τις εισαγωγές (ατελώς) αυτοκινήτων από χώρες της Κοινότητας. Οι ρυθμίσεις της νομοθεσίας μας μάλιστα στο εξής όχι μόνο δεν θα μπορούν να εφαρμοστούν αλλά ήδη έχουν κριθεί ως μη νόμιμες.
Το Ευρωδικαστήριο στο θέμα αυτό δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Αποφάσισε ότι και η χώρα μας οφείλει να αντιμετωπίζει την εισαγωγή των ΙΧ από άλλες χώρες της ΕΟΚ με τα μέτρα και τα σταθμά που προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία.
Οι δικαστικές αποφάσεις και οι ανατροπές που προκαλούν, όπως εκτιμάται από έγκυρους νομικούς κύκλους, θα αναγκάσουν την κυβέρνηση να τροποποιήσει τον ισχύοντα νόμο και να προσαρμόσει τις ρυθμίσεις του στα κοινοτικώς ισχύοντα με βάση την κρίση του Ευρωδικαστηρίου, την οποία ήδη ακολούθησε με απόφασή της και η ελληνική Δικαιοσύνη.
Το ενδιαφέρον ωστόσο των αποφάσεων αυτών δεν εξαντλείται μόνο στο ότι δεν θα ισχύουν στο εξής οι διατάξεις του ελληνικού νόμου, που επιβάλλει δασμούς και φόρους για την εισαγωγή αυτοκινήτων, αλλά επεκτείνεται και περαιτέρω. Το ΔΕΚ, αλλά και η ελληνική Δικαιοσύνη, που αποφάσισε στη συνέχεια, έκριναν ότι το δικαίωμα της εισαγωγής χωρίς δασμούς και φόρους θα ισχύει για ένα και δύο και τρία αυτοκίνητα!
Ο κάθε πολίτης δηλαδή θα μπορεί, όταν διαθέτει τις προϋποθέσεις, να εισάγει, χωρίς να πληρώσει δασμούς και φόρους, όσα ιδιωτικά αυτοκίνητα θέλει.
Η ιστορία που έφθασε να απασχολήσει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά και το Διοικητικό Πρωτοδικείο του Κιλκίς (αυτό ήταν εκείνο που υπέβαλε τα προδικαστικά ερωτήματα στους ευρωδικαστές για τη νομιμότητα ή μη των ελληνικών ρυθμίσεων για τις εισαγωγές ατελώς ΙΧ αυτοκινήτων), έχει την αξία της και την πολύχρονη δικαστική διαδρομή της.
Ολα ξεκίνησαν στο τέλος της δεκαετίας του ’80. Ο συμπολίτης μας, κάτοικος και του εξωτερικού (της Γερμανίας), αποφάσισε να φέρει στην Ελλάδα ένα ΙΧ ατελώς, όπως προβλέπει η νομοθεσία μας. Οταν όμως έφερε και ένα δεύτερο (μια πολυτελέστατη BMW), εισήλθε, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει, στον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας.
Ο νόμος, του είπαν στο τελωνείο Δοϊράνης, δεν επιτρέπει ατελώς την εισαγωγή και δεύτερου αυτοκινήτου, αλλά ούτε και την κυκλοφορία του για πολύ καιρό. Τα χρονικά όρια που θεσπίζει η νομοθεσία μας είναι σχεδόν ασφυκτικά. Εξι μήνες και κατ’ εξαίρεση ένα χρόνο (σε ειδικές περιπτώσεις) μπορεί να κυκλοφορεί ένα ΙΧ για το οποίο ο ιδιοκτήτης του δεν έχει πληρώσει δασμούς και φόρους. Το έχει δηλαδή εισαγάγει ατελώς.
Βέβαια η κοινοτική νομοθεσία διαθέτει τις προβλέψεις της. Η οδηγία 83/182/ΕΟΚ είναι ο νόμος που ρυθμίζει όλα όσα θα θέλαμε να ξέρουμε για την εισαγωγή ενός ΙΧ χωρίς δασμούς και φόρους.
Αυτή την οδηγία εμείς εδώ δεν την είχαμε εφαρμόσει (ως πολιτεία) σωστά και δίκαια. ΄Η μάλλον, για να είμαστε πιο ακριβείς, την εφαρμόζαμε στη λογική του εισπρακτικού μέτρου. Οι αρμόδιες τελωνειακές αρχές προχωρούσαν, στην επιβολή προστίμων εκατομμυρίων εις βάρος εκείνων που εισήγαγαν ένα ΙΧ για μεγαλύτερο χρόνο από τον επιτρεπόμενο ή έκαναν το λάθος να φέρουν δύο αντί για ένα.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ που στάθηκε το έναυσμα των σημαντικών δικαστικών κρίσεων είναι ενδεικτική της πολιτικής που είχε ακολουθηθεί για την εισαγωγή ΙΧ (ατελώς) και ταυτόχρονα αντιπροσωπευτική.
Ο ενδιαφερόμενος, στον οποίο είχαν καταλογιστεί δασμοί, φόροι και πρόστιμα που ξεπερνούσαν τα 30 εκατ. δραχμές, προσέφυγε στο Διοικητικό Πρωτοδικείο του Κιλκίς, ζητώντας έννομη προστασία και προσδοκώντας να βρει το δίκιο του. Επικαλέστηκε την κοινοτική νομοθεσία και έβαλε τους δικαστές μας σε υποψίες για το τι πρέπει να κρίνουν και τι να αποφασίσουν. Ετσι, φθάσαμε στα προδικαστικά ερωτήματα (προδικαστικά λέγονται τα ερωτήματα που στέλνουν τα εθνικά δικαστήρια στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για να πληροφορηθούν τι ακριβώς ισχύει), με αποτέλεσμα οι ευρωδικαστές να αποφανθούν για τις δυνατότητες και των Ελλήνων για την εισαγωγή ατελώς αυτοκινήτων.
Τι αποφάσισαν οι ευρωδικαστές; Πρώτον, ότι η κοινοτική νομοθεσία στο θέμα αυτό είναι αντίθετη με όσα ο ελληνικός νόμος προβλέπει. Κατά συνέπεια, η ελληνική νομοθεσία, ως αντίθετη, δεν ισχύει και δεν είναι νόμιμη. Στη συνέχεια, το ΔΕΚ έκρινε ότι ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επικαλείται τις διατάξεις της κοινοτικής νομοθεσίας στα εθνικά δικαστήρια και ότι εκείνα είναι υποχρεωμένα να τις εφαρμόζουν. Και, τέλος, ότι η ατέλεια στην εισαγωγή των ΙΧ για ορισμένο χρόνο επιτρέπεται για όσα αυτοκίνητα ο δικαιούχος θέλει (ακόμη και αυτοκινούμενα τροχόσπιτα), ενώ κάθε σχετική επιβολή δασμών, φόρων και προστίμων είναι άκυρη.
Με δύο λόγια, απάντησε στα ερωτήματα της ελληνικής Δικαιοσύνης, με στόχο τη δικαίωση του πολίτη που είχε προσφύγει δικαστικώς. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο, έπειτα από αυτό (δηλαδή μετά την απόφαση του ΔΕΚ), δεν μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο παρά να τον δικαιώσει και να αποφανθεί ότι παράνομα του είχαν επιβληθεί και οι δασμοί και οι φόροι και τα πρόστιμα.
Για την ιστορία, η απόφαση του ΔΕΚ φέρει αριθμό C/389/95 και εκδόθηκε το 1997, ενώ η απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου του Κιλκίς ένα χρόνο αργότερα, στο τέλος του 1998 (αριθμός 1305). Και οι δικαστές που την εξέδωσαν: Αικατερίνη Περιστεροπούλου (πρόεδρος), Αννα Τσαμήτρου και Μάρθα Παυλίδου (πρωτοδίκες) η δεύτερη μάλιστα ήταν και η εισηγήτρια.