«Ράμπο» μπαίνουν στον Κορυδαλλό για να «ξετινάξουν» φύλακες και κρατουμένους σε μία ακόμη προσπάθεια να μπει τάξη στο χάος του σωφρονιστικού μας συστήματος. Ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φίλιππος Πετσάλνικος μετά την πρόσφατη πρωτοφανή απόδραση αποκαλύπτει στο «Βήμα» τι είδε στις φυλακές, όπου και μετέβη, γιατί έθεσε σε διαθεσιμότητα διευθυντή, αρχιφύλακα και φύλακες και τι μέτρα θα λάβει για να χτυπηθούν κυκλώματα και συμμορίες. Και προαναγγέλλει γενικευμένη εισαγγελική έρευνα στο σωφρονιστικό μας σύστημα.
– Τι έγινε, κύριε υπουργέ, με αυτή την πρωτοφανή απόδραση; Ηταν οργανωμένο σχέδιο;
«Δεν μπορώ ακόμη με βεβαιότητα να πω τίποτε. Ξέρετε ότι γίνεται και δικαστική έρευνα για ποινικές ευθύνες και ένορκη διοικητική εξέταση. Πάντως μόλις έγινε η απόδραση πήγα αμέσως στον Κορυδαλλό. Εχω προσωπική αντίληψη για τις συνθήκες υπό τις οποίες έγινε το περιστατικό».
– Και θέσατε διευθυντή, αρχιφύλακα και άλλους σε διαθεσιμότητα.
«Η απόφασή μου να θέσω σε διαθεσιμότητα όλους όσοι είχαν εμπλακεί καθώς και τη διοίκηση των φυλακών ήταν το αποτέλεσμα του εντοπισμού από την πρώτη αυτή εξέταση που έκανα στον Κορυδαλλό σοβαρών αδυναμιών, τις οποίες και οι ίδιοι παραδέχθηκαν. Δεν εξέδωσα καμία απόφαση για ευθύνες. Αυτό θα γίνει με την ολοκλήρωση των ερευνών».
– Τελικά ήταν οργανωμένο το σχέδιο της απόδρασης;
«Το αποτέλεσμα των ερευνών θα δώσει απάντηση στο ερώτημά σας».
– Κύριε υπουργέ, τι γίνεται στις φυλακές; Ποια είναι η πραγματικότητα;
«Κοιτάξτε, η χώρα μας βρέθηκε απροετοίμαστη. Τα τελευταία χρόνια είχαμε μια έκρηξη μεταναστευτικού ρεύματος, μια «διεθνοποίηση» της εγκληματικότητας, καθώς και μια διαφοροποίηση στα χαρακτηριστικά της. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο αριθμός των κρατουμένων να είναι διπλάσιος από τη χωρητικότητα των φυλακών και εκ των πραγμάτων αυτό δημιουργεί προβλήματα. Οι φυλακές μας χωρούν 4.087 κρατουμένους και έχουν 8.436. Αυτό δεν το λέω ως άλλοθι για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Από την πρώτη στιγμή που πάτησα το πόδι μου στο υπουργείο έθεσα ως προτεραιότητά μου τις συνθήκες διαβίωσης και ασφαλείας στις φυλακές».
– Γιατί όμως σημειώνονται τόσες αποδράσεις; Ρουτίνα έγιναν τα τελευταία χρόνια. Δεν φυλάσσονται σήμερα οι φυλακές; Είναι ξέφραγο αμπέλι;
«Δεν συμφωνώ με τον χαρακτηρισμό «αποδράσεις ρουτίνας». Η παραδοχή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Τα μέτρα φύλαξης στη χώρα μας δεν υπολείπονται του απαιτουμένου ορίου ασφαλείας και δεν πρέπει με αφορμή αρνητικά γεγονότα να παραβλέπονται οι επιλήψιμες παραλείψεις ή και δυσλειτουργίες που συνδέονται με τον ανθρώπινο παράγοντα».
– Δηλαδή, λέτε ότι έχουμε λίγες αποδράσεις, ότι φεύγουν συγκριτικά ελάχιστοι κρατούμενοι…
«Η Ελλάδα με τα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει ποσοστό αποδράσεων 1,25% στο σύνολο των κρατουμένων και σε αυτό περιλαμβάνονται και όσοι διαφεύγουν από νοσοκομεία και τα δικαστήρια κατά τις μεταγωγές ή όσοι δεν γυρίζουν από τις άδειες. Και το ποσοστό αυτό είναι πράγματι χαμηλό, αν σκεφθεί κανείς ότι της Φινλανδίας είναι 1,44%, της Σουηδίας 1,50% και της Δανίας 2,83%».
– Υπάρχει όμως και η Γερμανία με μηδενικό ποσοστό αποδράσεων.
«Ναι, υπάρχει και η Γερμανία με 0,20% και η Αγγλία με 0,17%. Γι’ αυτό επιδίωξή μας είναι η ενίσχυση των μέτρων φύλαξης και ασφαλείας. Δημιουργούμε ήδη 1.500 νέες θέσεις φυλάκων εξωτερικής φρούρησης, με τους οποίους θα υπερδιπλασιαστεί ο αριθμός των υπηρετούντων σήμερα. Παράλληλα προγραμματίζεται και η πρόσληψη 500 φυλάκων εσωτερικής φύλαξης. Και βέβαια μέσα από τη συνεχή εκπαίδευσή τους πιστεύω ότι θα βελτιωθεί το σωφρονιστικό μας σύστημα».
– Αυτά όσον αφορά τη φύλαξη. «Μέσα» τι επικρατεί; Πολύς λόγος γίνεται για κυκλώματα και για συμμορίες που πραγματικά διοικούν τις φυλακές.
«Πολλά ακούγονται αλλά μόνο με φήμες δεν γίνεται τίποτε. Σε μια ευνομούμενη πολιτεία τα όποια στοιχεία για αξιόποινες συμπεριφορές, είτε αυτές συνδέονται με τη δράση κυκλωμάτων είτε όχι, πρέπει να τίθενται υπόψη των αρμοδίων εισαγγελικών και δικαστικών αρχών. Και αυτό θα πράξει – και να είστε βέβαιη γι’ αυτό – το υπουργείο αμέσως μόλις έχει στη διάθεσή του οποιοδήποτε στοιχείο».
– Γιατί δεν δίνετε εντολή να γίνει έρευνα για τα κυκλώματα και τις συμμορίες στις φυλακές;
«Δεν το αποκλείω. Το σκέπτομαι. Θα μιλήσω με τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και θα δω».
– Οι εισαγγελείς που εποπτεύουν τις φυλακές τι λένε επ’ αυτού στις εκθέσεις τους; Δεν έχουν εντοπίσει τίποτε;
«Οι επόπτες εισαγγελείς των φυλακών εποπτεύουν τη νομιμότητα έκτισης των ποινών και συμμετέχουν στο υπηρεσιακό συμβούλιο των φυλακών. Δεν είναι υποχρεωμένοι να συντάσσουν εκθέσεις για όσα συμβαίνουν στις φυλακές. Τώρα θα δημιουργήσω ένα σώμα επιθεώρησης που θα κάνει αυτή την έρευνα».
– Πότε θα το κάνετε αυτό;
«Σύντομα. Πολύ σύντομα. Μέσα στον Ιούνιο θα κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο που θα ιδρύει το σώμα επιθεώρησης και ελέγχου των φυλακών. Το σώμα αυτό θα ενεργεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους οποιαδήποτε ημέρα και ώρα για το τι γίνεται μέσα στις φυλακές, ποιες είναι οι συνθήκες κράτησης και πώς τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας και οι διατάξεις του σωφρονιστικού κώδικα και του κανονισμού λειτουργίας της φυλακής».
– Εχετε κατά νου και άλλα μέτρα για τις φυλακές;
«Εχουμε σχεδιάσει από καιρό – όχι εν θερμώ, ούτε με αφορμή την τρέχουσα επικαιρότητα – μέτρα που μελετώνται από το Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο των Φυλακών».
– Τι μέτρα;
«Κατ’ αρχήν σε επίπεδο οργάνωσης των φυλακών ετοιμάζεται κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας των σωφρονιστικών καταστημάτων που θα θέτει με σαφήνεια κανόνες για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων μέσα στη φυλακή: της διεύθυνσης, των αρχιφυλάκων, των φυλάκων και των κρατουμένων. Ειδικά δε στον Κορυδαλλό, που είναι μια ιδιαίτερα πολυπληθής φυλακή, θα ενταθούν άμεσα οι έλεγχοι ασφαλείας κατά την είσοδο και την έξοδο των επισκεπτών αλλά και των υπαλλήλων με τη χρήση και μέσων σύγχρονης τεχνολογίας».
– Πότε θα ολοκληρωθούν όλα αυτά;
«Ως το τέλος του μήνα, του Ιουνίου δηλαδή. Και παράλληλα, για να ολοκληρώσω, προχωρεί η υλοποίηση του προγράμματος ανέγερσης νέων φυλακών που θα συμβάλει και στην αποσυμφόρηση του Κορυδαλλού. Ηδη ξεκινήσαμε στα Τρίκαλα – νέο κατάστημα -, στα Χανιά και στην Κασσαβέτεια. Δεν κάνουμε, όπως αντιλαμβάνεστε, σχέδια επί χάρτου. Κάνουμε έργο το οποίο είχαμε σχεδιάσει και ξεκινήσει από καιρό».