Πώς «σερφάρουν» οι διεθνείς κακοποιοί και ποιες ηλεκτρονικές κομπίνες στήνουν.
Μοιάζει απίστευτο και όμως συμβαίνει. Πριν από μερικά χρόνια, μόνο ένας επιτυχημένος σεναριογράφος επιστημονικής φαντασίας θα μπορούσε να συλλάβει μια τέτοια προοπτική. Να συκοφαντείς κάποιον σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα! Να τον αποκαλείς «απατεώνα» ή «επαγγελματικά ανεπαρκή» και να το μαθαίνουν στην Αμερική αλλά και στη Μογγολία! Να τον κάνεις ρεζίλι διεθνώς! Ενας ανυποψίαστος περί τη νέα τεχνολογία, διαβάζοντας αυτές τις αράδες, θα εκπλαγεί. Και όμως, έτσι έχουν τα πράγματα. Τα δίκτυα, το πολυσυζητημένο Ιντερνετ, που δίδει εκπληκτικές δυνατότητες επικοινωνίας σε εκατομμύρια πολίτες στον πλανήτη γη, μπορούν ανά πάσα στιγμή να λειτουργήσουν ως όχημα των πιο νοσηρών εγκεφάλων αλλά και ως εργαλείο εγκληματικών συμμοριών.
Στον τεράστιο κυβερνοχώρο, όπως ονομάζουν οι επιστήμονες τον χώρο όπου με εντυπωσιακή ταχύτητα κινούνται οι πληροφορίες, ο δρόμος είναι ανοικτός όχι μόνο γι’ αυτούς που διασκεδάζουν, εργάζονται, δραστηριοποιούνται οικονομικά, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν πληροφορίες και αγαθά, αλλά και για τους λογής λογής απατεώνες. Στις λεωφόρους των πληροφοριών και στις ηλεκτρονικές σελίδες των δικτύων, που μπορεί ο καθένας να μπει και να μάθει ό,τι θέλει, κανένας δεν μπορεί σήμερα να βάλει φραγμό και να διαχωρίσει τους ηλεκτρονικούς εγκληματίες από τους χρήστες.
Φαντάζει εφιαλτικό και ανεξέλεγκτο. Και, μάλλον, κάπως έτσι είναι. Η πρόσφατη ιστορία της συκοφαντικής δυσφήμησης, που καταγγέλθηκε στη χώρα μας ότι έγινε μέσω Ιντερνετ και απασχολεί τώρα την ελληνική δικαιοσύνη, εξέπληξε ειδικούς και μη για τον εξής απλό λόγο. Ξαφνικά, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τι σημαίνει να ζούμε πια στην εποχή των δικτύων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών· ότι η γη είναι ένα παγκόσμιο χωριό, όπου τα πάντα μαθαίνονται αμέσως. Αλλωστε, και ο καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ. Κλεάνθης Νικολαΐδης, θύμα συκοφαντικής δυσφήμησης μέσω Ιντερνετ, έμαθε το γεγονός από συναδέλφους του, που βρήκαν το υβριστικό σημείωμα που εστάλη από τον έλληνα ερευνητή στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο!
Σκεφθείτε να ξυπνήσει κάποιος ένα πρωί και, ανοίγοντας τον υπολογιστή του, να μάθει, κινούμενος στις ηλεκτρονικές σελίδες του Ιντερνετ, από κάποιο φίλο του στη Λιθουανία ότι έχει διεθνώς κυκλοφορήσει εις βάρος του ένα λιβελογράφημα και ένας ευρύτατος κύκλος ανθρώπων έχει πληροφορηθεί γι’ αυτόν τα χειρότερα! Αυτό ακριβώς συνέβη στον καθηγητή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, που έκπληκτος διαπίστωσε ότι έπεσε θύμα ηλεκτρονικής συκοφαντίας και προσέφυγε στην ελληνική δικαιοσύνη. Τα «μαντάτα» τα έμαθε από έναν συνάδελφό του στο Λονδίνο και το ηλεκτρονικό σημείωμα που «τον στόλιζε» έκανε, χωρίς υπερβολή, τον γύρο του κόσμου. Εφθασε στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία καθηγητών, ερευνητών και ερευνητικών κέντρων στις ΗΠΑ, στην Πολωνία, στην Ιταλία, στο Ισραήλ, στη Σουηδία, στη Γαλλία, στην Ισπανία, στη Δανία, στον Καναδά και σε πολλές άλλες χώρες ακόμη!
Η ιστορία με τα «ηλεκτρονικά» καρφώματα μέσω Ιντερνετ που συνέβη στη χώρα μας εντυπωσίασε και προβλημάτισε την κοινή γνώμη. Τα ερωτήματα που τέθηκαν είναι αμείλικτα. Οι πολίτες είναι απροστάτευτοι όσο ποτέ άλλοτε; Τα δίκτυα, οι ηλεκτρονικές λεωφόροι προσφέρουν έδαφος στους «αόρατους» εγκληματίες να μας κάνουν τη ζωή δύσκολη; Υπάρχει τρόπος να διακινούνται με ασφάλεια υπηρεσίες, πληροφορίες στις ηλεκτρονικές σελίδες του υπολογιστή μας; Σε μια εγκληματική δραστηριότητα με διεθνή εμβέλεια αρκούν οι εθνικές νομοθεσίες ή μήπως, στο έγκλημα χωρίς σύνορα, η απάντηση είναι η εφαρμογή νόμων σε διεθνές πεδίο;
«Το Βήμα» επιχειρεί με τη συνδρομή των ειδικών να προσεγγίσει το θέμα «εγκληματικότητα και Ιντερνετ», ένα θέμα που προβληματίζει διεθνώς ειδικούς και νομικούς και όσο περνά ο καιρός θα προβληματίζει ακόμη περισσότερο. Δεν υπάρχει άλλωστε επιστημονική δυνατότητα που δεν έχει μεταβληθεί σε εργαλείο εγκλήματος από τους παρανόμους ανά τη γη και από τον γενικό αυτό κανόνα δεν θα μπορούσαν να ξεφύγουν τα δίκτυα και το Ιντερνετ που ταυτίζεται με την ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών και υπηρεσιών.
Η συκοφαντική δυσφήμηση άλλωστε είναι από τα «πταίσματα» που μπορούν να διαπράξουν οι διεθνείς εγκληματίες. Εκείνοι που επιλέγουν να σερφάρουν στον αχανή κόσμο του Ιντερνετ, αναζητώντας υποψήφια θύματα για παντός είδους απάτες, έχουν μελετήσει κάθε δυνατότητα που τους προσφέρεται από τις νέες τεχνολογίες για να πλουτίσουν σε βάρος τρίτων ή για να επιδοθούν με ευκολία σε δραστηριότητες οργανωμένου εγκλήματος. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρ. Μυλωνόπουλος, που έχει ασχοληθεί με το θέμα της διάπραξης ποινικών αδικημάτων μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών, κωδικοποιεί τα αδικήματα που συνηθίζονται στον κυβερνοχώρο. Πλαστογραφίες, σύσταση και συμμορία, συμμετοχή και παροχή συμβουλών σε διάπραξη παράνομων πράξεων, εμπορία λευκής σαρκός, εμπορία παιδιών για αφαίρεση οργάνων αλλά και εκπόρνευσή τους, παιδεραστία και ναρκωτικά, σεξουαλικά εγκλήματα και παρενοχλήσεις.
Εκεί όμως όπου το Ιντερνετ προσφέρεται για δράση σε απατεώνες ανά τη γη είναι το οικονομικό έγκλημα. Ηλεκτρονικές απάτες, κομπίνες στις λεωφόρους των πληροφοριών, όπου χρήστες και επιτήδειοι συναντώνται και ο καθένας μπορεί εύκολα να μεταβληθεί από απλός χρήστης σε θύμα. Τα παραδείγματα διεθνώς είναι δεκάδες. Στις ΗΠΑ έχουν πολλάκις ασκηθεί ποινικές διώξεις για παραβάσεις του νόμου περί ασέμνων (παιδική πορνεία μέσω του Ιντερνετ), ενώ χιλιάδες ανύποπτοι χρήστες του δικτύου σε παγκόσμια κλίμακα, κατά καιρούς, έχουν πέσει θύματα απάτης από εταιρείες – «μαϊμούδες» που ζητούν επενδυτές και απομυζούν τα βαλάντια των αφελών που κινούνται στον κυβερνοχώρο.
Οι ηλεκτρονικές απάτες μέσω δικτύου δεν έχουν ασφαλώς καμία σχέση με τις απάτες που όλοι ξέρουμε. Θύτες και θύματα δεν γνωρίζονται καν. Ολα είναι απρόσωπα και μακρινά. Για να καταλάβουμε τι ακριβώς σημαίνει ηλεκτρονική κομπίνα, παραθέτουμε από τη διεθνή ποινική εμπειρία δύο χαρακτηριστικές υποθέσεις. Εταιρεία με δικαιώματα σε εξόρυξη χρυσού προσέλαβε οικονομικούς συμβούλους για να πείσουν κόσμο μέσω Ιντερνετ ότι μπορούν να επενδύσουν τα χρήματά τους σε μετοχές με αξιόλογα κέρδη. Μόλις τα χρήματα των επενδυτών συγκεντρώνονται, η εταιρεία «φάντασμα» όπως αποδεικνύεται πτωχεύει και το πρώτο ηλεκτρονικό «κανόνι» πέφτει στην κυβερναγορά!
Ανάλογη κομπίνα «πέρασε» μέσα από το Ιντερνετ με κέντρο τη Νιγηρία. Δημόσιοι υπάλληλοι της αφρικανικής χώρας δηλώνουν, μέσω του δικτύου, ότι έχουν στην κατοχή τους χρήματα, τα οποία όμως λόγω της εθνικής νομοθεσίας δεν μπορούν να βγάλουν στο εξωτερικό. Ζητούν από χρήστες κάτι απλό. Τον αριθμό του λογαριασμού τους σε τράπεζες εκτός Νιγηρίας, για να δεχθούν τα χρηματικά ποσά, με το αζημίωτο βέβαια. Υπόσχονται απολαβές, για τη διευκόλυνση, που δελεάζουν. Στην πραγματικότητα, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να μάθουν τον αριθμό του λογαριασμού των θυμάτων τους και να τον χρησιμοποιήσουν για κομπίνες και απάτες. Ο κίνδυνος του αόρατου λογοκριτή
Οι διεθνεις εγκληματίες είναι μια πραγματικότητα. Οπως όμως βεβαιώνουν οι ειδικοί των δικτύων και της τεχνολογίας της πληροφορικής, οι απάτες και οι κομπίνες που συμβαίνουν μέσω Ιντερνετ δεν σημαίνει ότι έχουν μεταβάλει σε ένα επικίνδυνο πεδίο το δίκτυο, σε ένα ναρκοπέδιο όπου οι πολίτες κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή και η προστασία των δικαιωμάτων τους είναι αδύνατη. Βεβαίως, διεθνές δίκαιο που να ρυθμίζει τις ποινικές κυρώσεις για τα αδικήματα μέσω των δικτύων δεν υπάρχει. Ο κ. Μυλωνόπουλος επισημαίνει ότι οι εθνικές νομοθεσίες καλύπτουν τα περισσότερα από αυτά. Για παράδειγμα, η συκοφαντική δυσφήμηση μέσω Ιντερνετ, που απασχολεί την ελληνική δικαιοσύνη, καλύπτεται από τον ποινικό μας νόμο και, μάλιστα, πλήρως. Δείτε, όμως, και κάτι άλλο. Εκείνος που δυσφημείται, για παράδειγμα μέσω Ιντερνετ, όπως υπογραμμίζει ο κ. Μυλωνόπουλος, μπορεί να ζητήσει αποζημιώσεις, όχι μόνο από τα ελληνικά δικαστήρια αλλά και από τα δικαστήρια άλλων χωρών (όπου τελέστηκε το αδίκημα), εφόσον ισχύει και εκεί ανάλογη νομοθεσία.
Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικηγορικού Συλλόγου κ. Σωτ. Φέλιος (είναι αντιπρόεδρος και του ΔΣΑ), που έχει διεξοδικά ασχοληθεί με τη νομική υπεράσπιση και τις νέες τεχνολογίες, καταθέτει πώς οι όποιες απόπειρες ελέγχου, που έγιναν στο πρόσφατο παρελθόν, απέτυχαν παταγωδώς και αναφέρει τα παραδείγματα: Να ελεγχθεί η πληροφόρηση στους χρήστες του Ιντερνετ για τα γεγονότα της Τιανανμέν αλλά και η προσπάθεια που κατέβαλε το Εθνικό Γραφείο Ασφάλειας των ΗΠΑ, επί προεδρίας Μπους αλλά και Κλίντον, να επιβάλει υποχρέωση να έχει κάθε υπολογιστής το λεγόμενο «Clipper clip» που θα επέτρεπε υπό προϋποθέσεις την παρακολούθηση κάθε επικοινωνίας μέσω του Ιντερνετ, διαδικασία που απέτυχε οικτρά.
Ο κ. Φέλιος αντιτάσσεται σε κάθε διαδικασία ελέγχου, σε κάθε προσπάθεια να ανακηρυχθεί κάποιος (κυβέρνηση ή κρατική υπηρεσία) «αόρατος λογοκριτής». Και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τυχόν επικράτηση αντίθετων απόψεων, τονίζοντας ότι το Ιντερνετ ταυτίζεται με την ελεύθερη έκφραση και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και υπηρεσιών. Ποια είναι η λύση; Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συλλόγου προτείνει: «Ο κυβερνοχώρος θα θεωρηθεί μια ανεξάρτητη δικαιική σφαίρα που ήδη γεννά παγκοσμίως εφαρμοσμένους «κώδικες συμπεριφοράς», οι οποίοι θα ρυθμίζονται ή με μηχανισμούς διαιτητικής επίλυσης ή με διεθνή σύμβαση και δημιουργία οργανισμού παγκόσμιας δραστηριότητας, που θα παρακολουθεί ενεργά τις τεχνολογικές εξελίξεις».