Η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου, με την οποία ο επικεφαλής της Εισαγγελικής Αρχής τοποθετήθηκε για τα όρια του νόμου σχετικά με το ποιος διαχειρίζεται την ενημέρωση πολιτών για παρακολούθησή τους, προκάλεσε οξύτατες πολιτικές αντιδράσεις από την αξιωματική αντιπολίτευση, με σκληρές προσωπικές τοποθετήσεις του Αλέξη Τσίπρα, ενώ αντιδράσεις υπήρξαν και από τα λοιπά κόμματα της αντιπολίτευσης. Η γνωμοδότηση Ντογιάκου όμως δέχθηκε και επιστημονικές επικρίσεις, καθώς η πλειονότητα των συνταγματολόγων επέκρινε τη γνωμοδότηση, ενώ ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών κατά πλειοψηφία έθεσε πέραν του θέματος αν ο κ. Ντογιάκος μπορούσε να γνωμοδοτήσει και ορθά γνωμοδότησε, και θέματα συνταγματικότητας του πρόσφατου νόμου της κυβέρνησης για τις παρακολουθήσεις. Αλλωστε πάνω σε αυτόν τον νόμο (5002 του 2022), που ψηφίστηκε πριν από τις γιορτές, στηρίχθηκε κατά βάση η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, καθώς με διατάξεις του πλέον η αρμοδιότητα της διαχείρισης αιτημάτων για ενημέρωση των πολιτών για παρακολουθήσεις πέρασε από την ΑΔΑΕ σε τριμελές όργανο, στο οποίο μετέχει ο πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής ως απλό μέλος (τα άλλα δύο μέλη είναι εισαγγελείς).
Πέρα όμως από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις για την υπόθεση των παρακολουθήσεων, η επόμενη ημέρα αναμένεται εκτός από το πεδίο της πολιτικής, που πυροδοτείται και λόγω προεκλογικής συγκυρίας, μετά βεβαιότητος να παιχθεί και στο πεδίο της Δικαιοσύνης.
Πληροφορίες της «Κ» από αρμόδιες πηγές κάνουν λόγο για προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, όπως έχει αρμοδιότητα, η συνταγματικότητα του νόμου για τη διαχείριση αιτημάτων των πολιτών, όταν θέλουν να μάθουν αν έχει αρθεί το απόρρητο των επικοινωνιών τους για λόγους εθνικής ασφάλειας. Η σχετική προσφυγή αναμένεται να κατατεθεί σύντομα από κάποιον από τους θιγομένους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος με τον δικηγόρο του Γιάννη Μαντζουράνη, που εκπροσωπεί σε πολλές εκκρεμείς δίκες στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αλλωστε, όπως τόνιζαν δικαστικές πηγές, «η συνταγματικότητα των νόμων κρίνεται πάντα από τη Δικαιοσύνη και δεν επαφίεται σε δημόσιες τοποθετήσεις συνταγματολόγων ή άλλων».
Ομως, η όποια δικαστική προσφυγή που θα αφορά τις διατάξεις του πρόσφατου νόμου της κυβέρνησης για τις παρακολουθήσεις εκτιμάται ότι θα είναι μια υπόθεση που θα πάρει χρόνο και γι’ αυτό νομικοί που εκπροσωπούν θιγομένους για παρακολουθήσεις εκτιμούν ότι παράλληλα θα προσφύγουν και στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου.
Η εκεί προσφυγή, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», θα επιχειρηθεί να στηριχθεί σε επιχειρήματα του τύπου ότι εμποδίζονται να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους στην εσωτερική έννομη τάξη, δηλαδή στα ελληνικά δικαστήρια, και προς τούτο θα επικαλεστούν και την πρόσφατη εισαγγελική γνωμοδότηση.
Κάποιοι από τους θιγομένους σχεδιάζουν να αποταθούν στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο προκειμένου να κριθεί η συνταγματικότητα του πρόσφατου νόμου για τις άρσεις απορρήτου.
Και ενώ η υπόθεση για τις παρακολουθήσεις προκαλεί πολιτικές αναταράξεις από το καλοκαίρι, όταν κατήγγειλε παρακολούθησή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης, η διερεύνηση των καταγγελιών Ανδρουλάκη αλλά και άλλων δημοσιογράφων και πολιτικών βρίσκεται σε εξέλιξη από δικαστικής πλευράς, με τις σχετικές έρευνες να διενεργούνται από την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας υπό άκρα μυστικότητα.
Πάντως, πληροφορίες από δικαστικές πηγές για τις υπό εξέλιξη έρευνες για τις παρακολουθήσεις που έχουν καταγγελθεί κάνουν λόγο για έρευνες που ακόμα δεν έχουν φωτίσει ουσιαστικές πτυχές της όλης υπόθεσης, ούτε έχουν δοθεί απαντήσεις στα ερωτήματα που από τους θιγομένους έχουν τεθεί. Σε κάθε περίπτωση οι εισαγγελικές έρευνες αναμένεται να κρατήσουν καιρό, όπως έχει συμβεί σε ανάλογες καταγγελίες για παρακολουθήσεις στο παρελθόν. Η δικαστική εκκαθάριση της υπόθεσης δεν εκτιμάται ότι μπορεί να συμβεί σε χρόνο πριν από τις εκλογές, ενώ νεότερες καταγγελίες ενδέχεται να προσδώσουν στις εισαγγελικές έρευνες μεγαλύτερο από το σημερινό τους εύρος.
Στην ΠτΔ
Ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζουν πληροφορίες που αναφέρουν ότι στην ακρόαση κορυφαίων δικαστικών παραγόντων, που έχει προγραμματίσει από καιρό η Προεδρία της Δημοκρατίας για ενημέρωση της Προέδρου για την κατάσταση στη Δικαιοσύνη, ενδέχεται να τεθούν και θέματα της επικαιρότητας, όπως οι εξελίξεις στην υπόθεση των παρακολουθήσεων. Στην ακρόαση της Προέδρου Κατερίνας Σακελλαροπούλου, όπου έχει κληθεί η ηγεσία της Δικαιοσύνης (οι πρόεδροι των Ανωτάτων Δικαστηρίων, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, η πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και ο πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας), πληροφορίες αναφέρουν ότι ενδέχεται να εκφραστούν οι απόψεις περί αντισυνταγματικότητας του νόμου της κυβέρνησης για τις παρακολουθήσεις, αλλά και οι επικρίσεις κατά της γνωμοδότησης Ντογιάκου, που ήδη έχουν δημοσιοποιηθεί ως απόφαση –κατά πλειοψηφία– του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
Αλλωστε ο πρόεδρός του Δημήτρης Βερβεσός θα είναι παρών, εκπροσωπώντας το δικηγορικό σώμα, ως ο πρόεδρος της Ολομέλειας όλων των Δικηγορικών Συλλόγων. Πληροφορίες της «Κ» από την Προεδρία της Δημοκρατίας, ωστόσο, αναφέρουν πως η συζήτηση, που γίνεται με πρωτοβουλία της Προέδρου, θα περιοριστεί, όπως έχει προγραμματιστεί, σε θέματα θεσμικά για την κατάσταση της Δικαιοσύνης και τη λειτουργία της, και δεν θα υπεισέλθει σε συγκεκριμένες υποθέσεις, κάτι που θεωρείται αυτονόητα εκτός προεδρικής ατζέντας για λόγους που αφορούν τον θεσμό του ρυθμιστή του πολιτεύματος και την ίδια την Πρόεδρο της Δημοκρατίας που τον υπηρετεί.
Τέλος, να σημειωθεί ότι από την πλευρά του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που εξέδωσε την πολυσυζητημένη γνωμοδότηση, δεν αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, τυχόν επανεξέτασή της – κάτι που έχει ζήτησε δημόσια ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Από το περιβάλλον του επικεφαλής της Εισαγγελικής Αρχής αναφέρεται ότι «ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μίλησε με τη γνωμοδότησή του και δεν εμπλέκεται σε πολιτικές αντιπαραθέσεις, ούτε απαντάει σε σχόλια που είναι θεμιτό να διατυπώνονται».