Ολο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια το πολιτικό μας σύστημα καταφεύγει σε ενεργοποίηση κοινοβουλευτικών διαδικασιών, προκειμένου να ελεγχθούν θέματα που αφορούν προβληματικές πρακτικές της πολιτικής ή καταγγελίες περί οικονομικών σκανδάλων με εμπλεκόμενα πολιτικά πρόσωπα.
Οι εξεταστικές επιτροπές της Βουλής, των οποίων η συγκρότηση προβλέπεται από το Σύνταγμα, έχουν αποτελέσει συχνά τη λύση σε σκληρές πολιτικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις για διάφορα, όπως ενστάσεις και αιτιάσεις για εξοπλιστικά προγράμματα, δημόσιες συμβάσεις που η νομιμότητά τους αμφισβητήθηκε, θέματα λειτουργίας θεσμών, πολιτικών παρεμβάσεων στη δικαιοσύνη και πολλά άλλα.
Τώρα αναμένεται η σύσταση εξεταστικής επιτροπής, όπως έχει ανακοινωθεί από την κυβέρνηση, για να διερευνηθούν οι καταγγελίες περί παρακολουθήσεων πολιτών από την ΕΥΠ με εισαγγελική διάταξη, αλλά και οι αιτιάσεις, ότι πολίτες είχαν υποστεί παράνομη παρακολούθηση, μέσω λογισμικού, που η ΕΥΠ δηλώνει ότι δεν κατέχει.
Το θέμα των παρακολουθήσεων, ως εκ της φύσεώς του, είναι πολύ δύσκολο και θεσμικά πολύ βαρύ. Η κοινοβουλευτική του διερεύνηση, χωρίς αμφιβολία, αναγκαία. Ομως τι πραγματικά μπορεί να διερευνήσει μια εξεταστική επιτροπή; Οπωσδήποτε τα όρια της νομιμότητας στη δράση μιας Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, που είναι στην πράξη δυσδιάκριτα και πάντως εξαιρετικά ευαίσθητα, αλλά και την έκνομη δράση άλλων κύκλων που προχωρούν σε παρακολουθήσεις για διάφορους λόγους και σκοπιμότητες, που δεν είναι ορατές και πάντως παραβιάζουν ωμά το Σύνταγμα και την έννομη τάξη.
Σε ό,τι αφορά παράνομες παρακολουθήσεις, τα πράγματα είναι μεν δύσκολο να διερευνηθούν, αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία και συγκεκριμένες καταγγελίες, αλλά σε κάθε περίπτωση μια τέτοια έρευνα μπορεί να προχωρήσει.
Ομως σε σχέση με την ΕΥΠ και την όποια δραστηριότητά της, που συνιστά υπέρβαση των νομίμων ορίων, τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Πώς μπορεί να διαχωριστεί και να προσδιοριστεί τι είναι θέμα εθνικής ασφάλειας, γιατί κάποιος παρακολουθείται για λόγους που ενδύονται τον μανδύα της εθνικής ασφάλειας; Kαι ποιος μπορεί δημόσια σε μια εξεταστική επιτροπή, όπου όλα σχεδόν είναι ανοικτά και διαρρέουν, να προσκομίσει τέτοιας φύσεως, απόρρητα και διαβαθμισμένα στοιχεία;
Με αυτά τα δεδομένα, η συγκρότηση της εξεταστικής επιτροπής μετά τις καταγγελίες του Νίκου Ανδρουλάκη αλλά και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη εμφανίζεται κοινοβουλευτικά αναγκαία, αλλά η αποτελεσματικότητά της μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη. Δύσκολη, διότι το θέμα είναι τέτοιο, που δεν προσφέρεται για πολιτικούς χειρισμούς και για πολιτικές διαχειρίσεις, όπως συνέβη στο παρελθόν με άλλα θέματα. Ως εκ τούτου, καλή η Εξεταστική, αλλά για να μη συγκροτηθεί στη λογική «κουβέντα να γίνεται», ίσως θα ήταν χρήσιμο, η κυβέρνηση πρωτίστως, και όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί να προσέλθουν στην κοινοβουλευτική αυτή διερεύνηση με τη σοβαρότητα που απαιτείται. Αλλιώς άλλη μία Εξεταστική… καβγάς να γίνεται!
