Η κυβέρνηση επιχειρεί τώρα, έπειτα από δεκαετίες, να αναμορφώσει τον δικαστικό χάρτη της χώρας, καθορίζοντας με σύγχρονους όρους το πού θα λειτουργούν τα δικαστήρια και πού ορισμένα από αυτά πρέπει να κλείσουν. Η ανάπτυξη του οδικού δικτύου, η αστυφιλία και η απογύμνωση της υπαίθρου έχουν αλλάξει τα δεδομένα από χρόνια, με δεκάδες δικαστήρια, κυρίως ειρηνοδικεία, να μην έχουν πια αντικείμενο, απασχολώντας δικαστές οι οποίοι κυριολεκτικά δεν παράγουν κανένα έργο.
Ανεξάρτητα από το πώς τελικά θα διαμορφωθεί το νέο τοπίο, εκείνο που αβίαστα προκύπτει είναι ότι για δεκαετίες το πολιτικό σύστημα, το πολιτικό προσωπικό ακριβέστερα, αποφάσιζε ίδρυση δικαστηρίων στη λογική εξυπηρέτησης τοπικών συμφερόντων, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του άλλες σημαντικές παραμέτρους. Ετσι, φθάσαμε να υπάρχουν νομοί με δύο πρωτοδικεία σε απόσταση μικρότερη των 30 ή 40 χλμ., περιφέρειες με δύο και τρία εφετεία, ενώ ειρηνοδικεία σε πολλούς νομούς ήταν και τρία και τέσσερα.
Οπως το πολιτικό όφελος καθόρισε την ίδρυση δικαστηρίων, έτσι και η αίσθηση του πολιτικού κόστους οδήγησε τις εκάστοτε κυβερνήσεις σε απραξία, δηλαδή στο να μην κλείσουν δικαστικές μονάδες που εξέδιδαν 5-10 αποφάσεις τον χρόνο, ενώ υπάρχουν και σήμερα ειρηνοδικεία όπου ο δικαστής δεν πηγαίνει παρά σπάνια, όταν έχει κάποια δίκη, και απαντά στους πολίτες –αν υπάρχει κάποιος που θέλει κάτι…– αυτόματος τηλεφωνητής.
Αυτά όταν τα μεγάλα δικαστήρια, κυρίως της Αθήνας, «πνίγονται» και οι δικαστές δεν επαρκούν.
Ως εκ τούτου, το εγχείρημα της κυβέρνησης να προχωρήσει σε αλλαγές στον δικαστικό χάρτη, παράλληλα με άλλες πρωτοβουλίες, όπως το να ενταχθούν οι ειρηνοδίκες στον βασικό κορμό της ποινικής και πολιτικής Δικαιοσύνης, είναι αναγκαίο, ή μάλλον όφειλε να έχει γίνει χθες…
Ωστόσο κι αυτές οι προσπάθειες μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης ενδεχομένως δεν θα είχαν άμεσα δρομολογηθεί αν η αναγκαιότητα αλλαγών στο δικαστικό μας σύστημα δεν αποτελούσε βασικό προαπαιτούμενο για το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή βασική προϋπόθεση για να προχωρήσουν εκταμιεύσεις σημαντικών κονδυλίων που τόσο έχει ανάγκη η οικονομία και η χώρα.
Μάλιστα η δέσμευση είναι ο σχετικός νόμος να έχει ψηφιστεί έως την άνοιξη για να εφαρμοσθεί από τη νέα δικαστική χρονιά, τον Σεπτέμβριο.
Με άλλα λόγια, όπως πολλές μεταρρυθμίσεις έγιναν στα δύσκολα χρόνια των μνημονίων, έτσι και τώρα πολλές υπαγορεύονται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το χρήμα ως φαίνεται πάντα αποτελεί κίνητρο για να αλλάξουν και εκείνα που όφειλαν να έχουν αλλάξει από χρόνια. Ποτέ όμως δεν είναι αργά.