Η εξαγγελία της κυβέρνησης για ευρείες μεταρρυθμίσεις στο πεδίο της ποινικής Δικαιοσύνης και των νομοθετικών προβλέψεων για ποινικές κυρώσεις σε σειρά αδικημάτων, κυρίως εκείνων με σημαντική ποινική απαξία, συνοδεύεται από μέτρα για την εφαρμογή τους.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, που έχει αναλάβει το βάρος της νομοθέτησης, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μαξίμου έχουν επεξεργαστεί και βάλει μπροστά για υλοποίηση ορισμένα μέτρα υποστήριξης, για να μπορέσουν οι εξαγγελθείσες μεταρρυθμίσεις να προχωρήσουν και να μη μεταβληθούν, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν, σε «λόγια του αέρα».
Ειδικότερα, μετά το πακέτο των ρυθμίσεων που προβλέπουν ότι οι ποινές πάνω από τρία χρόνια, για όλα τα αδικήματα, στο εξής θα εκτίονται, η κυβέρνηση ξεκίνησε την επεξεργασία ευρύτατου σχεδίου για ίδρυση νέων καταστημάτων κράτησης σε όλη τη χώρα.
Το πρόγραμμα εξειδικεύει στην «Κ» ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, υπογραμμίζοντας ότι τα νέα καταστήματα θα γίνουν μέσα σε ένα χρόνο, σε πολλές περιοχές της χώρας, με διαδικασίες ταχείες, προκειμένου εκεί να μπορούν να κρατηθούν περίπου 3.000 κρατούμενοι.
Οπως εξηγεί ο υπουργός, τα νέα καταστήματα θα είναι σύγχρονα και θα προσφέρονται για κράτηση εκείνων που θα καταδικάζονται σε χαμηλές ποινές. Με τις νέες φυλακές, όπως αναφέρει ο υπουργός, θα αποσυμφορηθούν και οι ήδη υπάρχουσες, καθώς από το σύνολο των κρατουμένων σήμερα, 10.200, περί τους 1.300 είναι κρατούμενοι με μικρές ποινές και σχεδιάζεται να μεταχθούν στις καινούργιες φυλακές.
Κοινωφελής εργασία
Παράλληλα με το πρόγραμμα των νέων καταστημάτων κράτησης, ήδη είναι έτοιμο το πρόγραμμα για την παροχή κοινωφελούς εργασίας από καταδικασθέντες σε μικρές ποινές.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας αναφέρει στην «Κ» ότι ήδη έχει δημιουργηθεί πλατφόρμα στην οποία έχουν εγγραφεί 1.500 φορείς που ενδιαφέρονται να απασχολήσουν καταδικασθέντες. Οι φορείς είναι ιδρύματα, δομές, νοσοκομεία, κέντρα υγείας και σχολεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ο θεσμός στα χαρτιά ισχύει πάνω από 20 χρόνια, αλλά ουσιαστικά δεν έχει εφαρμοστεί.
Τα δικαστήρια σπανιότατα επέβαλαν σε κατηγορούμενο την παροχή κοινωφελούς εργασίας ως ποινή, γνωρίζοντας ότι δεν υπήρχε μηχανισμός ώστε να εκτελεστεί η ποινή και σύστημα που να υποδέχεται αυτούς τους καταδικασθέντες.
Τι θα γίνει όμως με την επιτήρηση στην εφαρμογή της κοινωφελούς εργασίας; Ποιος θα επιβλέπει αν πράγματι εργάζονται και δεν είναι σπίτι τους; To ερώτημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς και οι περιοριστικοί όροι που επιβάλλονται σε κατηγορουμένους, όπως απεδείχθη τελευταία, εν μέρει τηρούνται.
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μπούγας, την επιτήρηση του μέτρου θα αναλάβει η Δικαστική Αστυνομία. Το νέο αστυνομικό σώμα, που έχει νομοθετηθεί και βρίσκεται σε διαδικασία συγκρότησης, στο επίπεδο της επιλογής των δικαστικών αστυνομικών από το ΑΣΕΠ, θα είναι στη διάθεση των εισαγγελέων.
Εκπαίδευση εισαγγελέων
Οσον αφορά τον θεσμό της ποινικής διαπραγμάτευσης –δηλαδή να αποδέχεται ο ελεγχόμενος την ενοχή του και να συμφωνεί ποινική κύρωση χωρίς να γίνεται η δίκη–, το υπουργείο Δικαιοσύνης οργανώνει σεμινάρια ενημέρωσης για τους εισαγγελείς που υπηρετούν και σχετικά μαθήματα για τους νέους που φοιτούν στην Εθνική Σχολή Δικαστών.
Παράλληλα επιχειρείται η κάλυψη των τεράστιων κενών σε υπαλλήλους στα δικαστήρια με τον διορισμό νέων που αποφοιτούν από τη νεοϊδρυθείσα πριν από περίπου ένα χρόνο Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων. Ηδη 311 διορίζονται τώρα, ενώ φοιτούν άλλοι 214 που πρόκειται να διοριστούν μέσα στο 2024.
Βέβαια τα κενά στους δικαστικούς υπαλλήλους είναι πολύ μεγάλα, χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών όπου από τις 500 οργανικές θέσεις υπαλλήλων καλύπτονται οι 225.
Για τα νέα μέτρα που εξαγγέλθηκαν θα καταθέσουν απόψεις, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης που ξεκίνησε, πρωτίστως οι δικηγορικοί σύλλογοι και οι δικαστικές ενώσεις, ενώ οι νέες ρυθμίσεις θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον των τακτικών γενικών συνελεύσεων που γίνονται τις επόμενες ημέρες από τους εισαγγελείς και τους δικαστικούς. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν επιμέρους αντιρρήσεις σε πολλές διατάξεις και επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Σε γενικές γραμμές, όμως, κρίνεται από δικηγόρους και δικαστές ότι κινούνται σε θετική κατεύθυνση.